Oğuzhan Taşcı

Istanbul, Türkiye

Alternatif Ödeme Sistemleri Dünyası Payment Facilitator Nedir ?

July 2nd 2021

Payment Facilitator, online ortamda ödemenize aracılık eden kurum ve kuruluşlara verilen isimdir. Banka değildir. Bankacılık işlemlerinde ödeme sistemleri entegrasyonları konusunda aracılık eder.

Günümüzde Payment Facilitator (PF) ve Payment Gateway olarak iki iş modeli bulunmaktadır. Kendi içinde farklı zorlukları içinde barındıran bu yaklaşımlar günümüzde karlı iş modellerine dönüştürülebilmektedir. Bu yazı kapsamında bir PF ve payment gateway için gerekli olan temel ihtiyaçlar incelenmiştir.

Payment Facilitator ve Payment Gateway ödeme sistemlerine üye işyerlerinin kolay entegre olmalarına olanak sağlayan çözümleri içinde barındırır.

Payment Facilitator iş modelinde bir firma gerekli lisansları tamamlayarak ödeme kuruşu ünvanına sahip olur. Payment Facilitator modeli kapsamında üye işyerleri her banka ile anlaşma yapmak zorunda değildir. PF lisansına sahip olan firma anlaşmalı olduğu acquirer bankada kendisini bir üye iş yeri olarak tanımlatır. Acquirer bankanın kendisine açtığı api’lar üzerinden provizyon, otorizasyon gibi işlemleri ilgili banka üzerinden gerçekleştirerek üye işyerinin ödemelerini kendi üstünden kabul eder.

Şekil - Payment Facilitator Modeli

Payment Gateway iş modelinde bir üye işyeri birden fazla banka ile anlaşarak sanal pos hizmeti satın alır. Aldığı bu sanal pos hizmetlerini tek bir yerden yönetmek istemektedir. Her banka ile ayrı ayrı entegrasyon sağlamak yerine tek bir entegrasyon ile operasyonel süreçlerini minimize etmek istemektedir. Burda bahsi geçen tek bir entegrasyonu payment gateway kuruluşu ile gerçekleştirerek operasyonel süreçlerini, geliştirme maliyetlerini minimize etmiş olacaktır. Payment Gateway kapsamında sanal pos hizmeti verilmemektedir. Sanal posların tek bir yerden yönetilmesi hedeflenmektedir.

Şekil - Payment Gateway Model

Alternatif Ödeme Sistemi Temel Bileşenler

Alternatif ödeme sistemi geliştirilirken içinde bulunması gereken temel birleşenler aşağıda belirtilmiştir.

Şekil - Payment Facilitator Modules

Üye İşyeri Yönetim Modülü

PF ve Payment Gateway geliştirmeleri kapsamında üye işyerlerinin yönetimi büyük önem kazanmaktadır. İlgili üye işyerlerinin sisteme dahil olmasından ayrılış sürecine kadar olan workflowların belirlenmesi süreç ve operasyonel işlerin doğrusal olarak azalmasına ve teknik borcun minimize edilmesine olanak sağlayacaktır. Bu modül kendi içinde alt modülleri de bulundurmaktadır. Pazar yeri modelinin uygulanması durumunda ilgili submerchant yönetimi sağlayacaktır.

Onboarding Süreçleri

Bir üye işyerinin sisteme dahil edilmesi süreçlerini içinde barındıran alt modüldür. Bu modül gerekli üye işyeri değerlendirmelerini, risklerini ölçümleyen, gerekli sözleşmeleri yöneten ve gerekli belgelerin takibini üstlenen modüldür. Müşteri memnuniyetinin ilk halkası olmasından dolayı önemli bir rolü vardır. Bağımlılıkları: Üye işyeri risk listeleri, KPS, APS, Doküman Yönetim Sistemi, Hukuk Birimleri, KKB

Üye İşyeri Veritabanı

Bir üye işyerine ait temel bilgilerin yönetilmesini sağlayacak olan modüldür.

Üye İşyeri Çalışma Parametreleri

Bir üye işyerine uygulanacak olan istisnaları, komisyon oranlarını yönetecek olan modüldür. Üye işyerinin çalışma parametreleri ile ödeme alma yöntemleri üye işyeri özelinde yönetilebilir olmalıdır.

Raporlama Modülü

Ödeme sistemine ait genel raporlamaları yapacak, yasal raporlamaları yönetecek ve ilgili üye işyerine ait haftalık, aylık, dönemlik ve yıllık raporlamaları hazırlayacak, yönetecek olan modüldür.

Fraud Detection

PF iş modeli tercih edilmesi durumunda ilgili işlemin acquirer banka kanalına iletilmeden önce belirli bir fraud analizi yapılması önem taşımaktadır. Günün sonunda banka için bir üye işyeri durumunda olunması ve PF iş modeli üye işyerine gelen itirazların artması operasyonel yükü arttıracak, müşteri memnuniyetini ve marka değerini düşürebilecek etkilere sahiptir. Bundan dolayı gerekli fraud kurallarını modelleyen, güncelleyen ve yaşam döngüsünü takip eden modüldür. Kart listeleri entegrasyonlarını yönetmelidir.

Infrastructure

İlgili tüm modüllerin ihtiyaç duyacağı temel bileşenleri sağlayacak olan, teknik borcu minimize eden, parametre, hata kodu yönetimi, network, mimari tasarımı yöneten, düzenleyen modüldür.

Monitoring

Üye işyeri memnuniyeti ve uptime için kritik öneme sahip olan modüldür. İlgili servisleri, entegrasyonları monitör eder.

Cüzdan Uygulaması

Kart saklama hizmetini sağlayacak olan modüldür. PCI DSS 1 sertifikası gibi zorlukları içinde barındırmaktadır. Üye işyerleri için aynı zamanda müşteri sadakat programları için kullanılabilecek özellikleri içinde barındırır. Kart saklama standartları, sertifikasyonlar gibi operasyonel ve teknik özellikleri olan ve her yıl yenilenmesi gereken lisans ücretlerini içinde barındıran modüldür. Mobil uygulama süreçlerini kapsamaktadır.

Payment Processes

Ödeme sisteminin temelini oluşturacak modüldür. İlgili provizyon, otorizasyon gibi işlemleri acquirer banka veya sanal pos bankaları arasında yönetecek olan modüldür. Ortak ödeme sayfaları bu modül sorumluluğundadır. Ortak ödeme sayfası kullanımı servis entegrasyonları konusunda büyük kolaylık sağlıyor. Bundan dolayı ortak ödeme sayfası tasarımı yönetimi ve iframe güvenliği konusu üzerinde durulması gerekmektedir.

Gateway Management

PF geliştirmelerde ilgili banka ile aradaki iletişimin sürekli ayakta olması önemlidir. İlgili yönetimi dinamik olarak yapabilecek yetkinliklere sahip olan modüldür. İlgili banka entegrasyonlarından, değişikliklerden sorumludur. Payment Gateway iş modeli seçilmesi durumunda önemi daha da kritik hale gelmektedir. Her banka ile ilgili entegrasyonu yöneten modüldür. İlgili modül içinde ödeme dönüşüm oranını düşürmek için gerekli alt modülleri içinde barındırır.

Dinamik Ödeme Sistemi Yönlendirme

İlgili bir bankada hata alınması durumunda en uygun komisyonlu bankayı tespit edip ödemenin bu kanal üzerinden alınmasını sağlayacak olan modüldür. İlgili banka komisyon oranlarını üye işyerinden alarak gerekli seçimi yapacaktır.

API

İlgili üye işyerlerinin kullanacağı servisleri hazırlayan, yöneten ve dökümante eden modüldür. İlgili modül yeni entegrasyonların hızlı sağlanabilmesi için büyük önem kazanmaktadır. Mevcutta sanal pos entegrasyonu olan firmalar özelinde geliştirme yapılması istenecektir. Bunun olmaması için gerekli mimari yapının düzgün kurgulanması önemlidir. 3. Party uygulamalara verilecek olan plugin desteği kobi müşteri segmentinde hızlı büyümenin önünü açacaktır.

Sandbox

Dış kurumların gerekli entegrasyonları yaparken kullanacakları test ortamını hazırlayan ve yöneten modüldür. Geliştirici odaklı büyümenin hedeflenmesi durumunda önem kazanmaktadır. Aynı zamanda production ortamında oluşabilecek olası müşteri memnuniyetsizliklerini minimize edilmesi açısından kritiktir.

Çağrı Merkezi

Kritik modüllerin başında gelen müşteri memnuniyetinin ilk sıralarında yer alan modüllerden biridir. Harcama, itiraz, şikayet, öneri ve pazarlama kanallarına entegre edilmesini sağlayan ilgili ekranları süreçleri teknolojileri içinde barındıran modüldür.

Chargeback, İptal, İade

Chargeback, iptal ve iade gibi operasyonel süreçleri minimize eden, bu süreçlerin yönetilmesini sağlayan ve modüldür.

Muhasebe

PF iş modeli geliştirmelerinde kritik öneme sahiptir. Üye işyerlerine paranın ne zaman yatacağı, iade iptal süreçleri fiş akışları gibi business yoğunluğu olan modüldür.

Kampanya Modülü

Kapalı devre cüzdan uygulaması ve sadakat programı uygulamaları için gerekli kampanyaların yönetilmesi, genel kurum kampanyalarının yönetilmesi ve ilgili süreçlere entegre edilmesinden sorumlu olan modüldür.

Ödeme Alma Seçenekleri

Link / QR Code

Sistemden bir ürünün fotoğrafı yükleniyor, fiyat bilgisi, ürün adı giriliyor ve bir url oluşturuluyor. Bu url üzerinden ödeme alınması sağlanıyor. QR Code oluştur denildiği zaman ise yine aynı şekilde bu url bilgisi ile bir QR oluşturulup kapalı devre cüzdan üstünden ödeme alınması ya da ilgili ortak ödeme sayfasına yönlendirilmesi sağlanıyor.

Tek Tık Ödeme

Kapalı devre ödeme sisteminden QR Code okutulup onay süreci cüzdandan yönetiliyor. Telefon numarası e-posta adresi veya kimlik numarası ile karta kolay erişim sağlanmalı. OTP önemli 3DSecure ile doğrulama yöntemleri uyarlanabilir.

Tekrarlayan Ödemeler

Subscription ile düzenli ödeme alınması istenildiği durumda ilgili ödeme planın oluşması ve ilgili tarihlerde ilgili karttan bu işlemin gerçekleşmesi sağlanmalıdır. Üye işyeri hesabına para yatırılması, alt üye işyeri pazaryeri ödemelerinin her ay düzenlenmesi ya da bir abonelik ücreti için kart bilgileri ile ilgili ödemenin hesaptan çekilmesi gibi durumları kapsamaktadır.